Przejdź do treści

Zebra, że mucha nie siada

Ze­bra jest biała w czarne pa­ski, czy czarna w białe pa­ski? Na­ukowcy już dawno od­po­wie­dzieli nam na to py­ta­nie. Jest oczy­wi­ście czarna! Płody ze­bry są czarne, białe pa­ski po­ja­wiają się póź­niej, dzięki za­blo­ko­wa­niu wy­twa­rza­nia czar­nego pigmentu.

Każda ze­bra ma swój nie­po­wta­rzalny układ pa­sków — jakby na­tu­ralny kod pa­skowy. Dla­czego jed­nak w ogóle się pojawiają?

Po co ze­bra ma pasy? Po­dej­rze­nia były naj­róż­niej­sze. Dar­win przy­pusz­czał, że to ka­mu­flaż, uła­twia­jący ukry­wa­nie się w wy­so­kiej tra­wie. Inni spe­ku­lo­wali, że pasy po­zwa­lają ze­brom się roz­po­zna­wać, że je optycz­nie zwięk­szają albo zmniej­szają, że mogą my­lić dra­pież­niki itp. Wy­daje się jed­nak, że za­gadkę roz­wią­zali do­piero ba­da­cze z Uni­wer­sy­tetu Eötvösa w Bu­da­pesz­cie i szwedz­kiego uni­wer­sy­tetu w Lund.

Ich zda­niem ze­bry są pa­sia­ste, by od­pę­dzić krwio­żer­cze mu­chy zwane śle­pa­kami. Pa­ski po­wo­dują, że ze­bry nie od­bi­jają świa­tła tak, jak inne zwie­rzęta ko­lo­ry­stycz­nie jed­no­lite. Pio­nowe pasy dez­orien­tują owady i spra­wiają, że mu­chy rze­czy­wi­ście nie mają ochoty sia­dać i ssać… Na­ukowcy roz­po­częli ba­da­nia od ob­ser­wa­cji koni.

Ba­da­li­śmy ko­nie o czar­nej, brą­zo­wej oraz bia­łej sier­ści i usta­li­li­śmy, że u zwie­rząt o ciem­nej ma­ści wy­stę­puje tzw. efekt świa­tła spo­la­ry­zo­wa­nego po­ziomo — po­wie­działa Su­sanne Akes­son z uni­wer­sy­tetu w Lund — po­wo­duje on, że ko­nie te są bar­dzo atrak­cyjne dla owadów. 

Z ko­lei świa­tło od­bite od bia­łej sier­ści roz­cho­dzi się tzw. fa­lami nie­spo­la­ry­zo­wa­nymi, wzdłuż ca­łej po­wierzchni i jest dla much mniej atrak­cyjne. Z tego po­wodu ko­nie ma­ści si­wej są rza­dziej ką­sane niż kare czy gniade. Aby spraw­dzić, jak oce­niane są przez mu­chy ty­powe dla ze­bry pa­ski, na­ukowcy umie­ścili w po­bliżu wę­gier­skiej stad­niny czarną ta­blicę, białą ta­blicę oraz kilka ta­blic w pa­ski o roz­ma­itej sze­ro­ko­ści. Wszyst­kie po­kryte były le­pem na mu­chy. Jak się oka­zało, do ta­blicy w pa­ski, zbli­żo­nej naj­bar­dziej do umasz­cze­nia ze­bry, przy­le­piło się naj­mniej much. 

Było to nie­spo­dzianką, po­nie­waż przy pa­sia­stych wzor­kach wciąż wy­stę­pują ciemne pola od­bi­ja­jące świa­tło spo­la­ry­zo­wane po­ziomo — do­daje Akes­son — im węż­sze sta­wały się pa­ski, tym mniej przy­cią­gały muchy.

Prze­pro­wa­dzono także test z trój­wy­mia­ro­wymi mo­de­lami koni — czar­nym, brą­zo­wym, bia­łym i przy­po­mi­na­ją­cym ze­brę — i w tym przy­padku pa­ski oka­zały się dla much naj­mniej atrakcyjne.

Je­śli ko­mary mają po­dobne upodo­ba­nia ko­lo­ry­styczne, to już wie­cie co bę­dzie po­pu­larne tego lata 😉

Naj­słyn­niej­szą ze­brą jest chyba ta w Londynie…

Powiązane materiały: