Dziś o godzinie 16:00 na Zamku Królewskim w Warszawie czterem naukowcom zostaną wręczone Polskie Noble. Tomasz Giaro, Jan Potempa, Maciej Lewenstein i Elżbieta Frąckowiak, za prace z zakresu doktryn prawa, paradontozy, optyki kwantowej i magazynowania energii, otrzymają też od Fundacji na rzecz Nauki Polskiej po 200.000 zł.
Wspierać najlepszych, aby mogli stać się jeszcze lepsi — to motto Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, która zainicjowała coroczne nagradzanie kilku wybitnych naukowców. Nagrody FNP — określane „Polskimi Noblami” — uważa się za najpoważniejsze wyróżnienie naukowe w Polsce. Są przyznawane od 1992 roku, a otrzymują je wybitni uczeni za osiągnięcia, „które przesuwając granice poznania, otwierają nowe perspektywy badawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju oraz zapewniają mu znaczące miejsce w nauce światowej”.
W minionych latach „Polskimi Noblami” zostali uhonorowani tak wybitni uczeni, jak Tomasz Dietl, Wiesław W. Jędrzejczak, Zofia Kielan-Jaworowska, Aleksander Koj, Karol Modzelewski, Karol Myśliwiec, Andrzej Paczkowski, Bohdan Paczyński, Mariusz Z. Ratajczak, Jadwiga Staniszkis, Jan Strelau, Jerzy Szacki, Andrzej Szczeklik czy Aleksander Wolszczan. Tomasz Poprawka z Fundacji na rzecz Nauki Polskiej podkreśla, że tegoroczni laureaci już cieszą się sławą w świecie nauki. Dwóch z nich na co dzień pracuje za granicą.
Prof. dr hab. Tomasz Giaro z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego został laureatem Polskiego Nobla w obszarze nauk humanistycznych i społecznych — za interdyscyplinarną analizę kategorii prawdy w doktrynach prawa od antyku do współczesności, otwierającą nowe perspektywy rozumienia prawa jako jednego z fundamentów cywilizacji europejskiej. Dzięki jego pracy staje się jasne, że prawodawstwo, nauka o odmiennym statusie poznawczym, bez postulatu poszukiwania prawdy traci sens.
W obszarze nauk o życiu i o Ziemi wyróżniono prof. dr hab. Jana Potempę z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Departamentu Zdrowia i Rehabilitacji Jamy Ustnej Szkoły Stomatologii Uniwersytetu w Louisville w USA „za scharakteryzowanie nowej rodziny proteinaz bakteryjnych oraz wykazanie ich roli w rozwoju chorób przyzębia”. Odkrycia prof. Potempy zmieniły podstawy myślenia o genezie paradontozy i mogą prowadzić do opracowania leków przeciw tej chorobie.
Prof. dr hab. Macieja Lewensteina z Institut de Ciencies Fotoniques (ICFO) w Castelldefels i Institucio Catalana de Recerca i Estudis Avancats w Barcelonie doceniono w obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich za dokonania w obszarze optyki kwantowej i fizyki ultrazimnych gazów. Jego prace doprowadziły do realizacji pierwszych komputerów kwantowych do zastosowań specjalnych. Pozwalają zrozumieć kwantową fizykę układów ciał i takie zjawiska jak nadciekłość i nadprzewodnictwo.
W dziedzinie nauk chemicznych i o materiałach Rada FNP wskazała prof. dr hab. Elżbietę Frąckowiak z Wydziału Technologii Chemicznej Politechniki Poznańskiej. Doceniono jej badania nad nowymi materiałami oraz kompozytami węglowymi i za ich wykorzystanie do elektrochemicznego magazynowania i konwersji energii. Dzięki swoim właściwościom mogą stanowić alternatywę dla paliw odpowiedzialnych za emisję dwutlenku węgla.
