Przejdź do treści

Polka przewodniczącą Rady CERN

Można mó­wić o wiel­kim suk­ce­sie pol­skiej na­uki! Prof. Agnieszka Za­lew­ska z In­sty­tutu Fi­zyki Ją­dro­wej PAN w Kra­ko­wie zo­stała wy­brana na prze­wod­ni­czącą Rady Eu­ro­pej­skiej Or­ga­ni­za­cji Ba­dań Ją­dro­wych (CERN).

Prof. Za­lew­ska jest spe­cja­listką w dzie­dzi­nie fi­zyki wy­so­kich ener­gii, ba­daczką neu­trin i ciem­nej ma­te­rii. Zo­stała zgło­szona jako kan­dy­dat czte­rech kra­jów człon­kow­skich CERN — Pol­ski, Bel­gii, Czech i Wę­gier. Wy­brano ją w gło­so­wa­niu wszyst­kich 20 kra­jów człon­kow­skich. Po­ko­nała swo­ich kontr­kan­dy­da­tów bez­względną więk­szo­ścią gło­sów: Ho­len­dra, prof. Josa En­ge­lena, Nor­wega, dr. Bjorna Ja­cob­sena, i Wło­cha, prof. Ro­berto Petronzio.

Pani pro­fe­sor jest pierw­szym prze­wod­ni­czą­cym Rady CERN po­cho­dzą­cym z kraju Eu­ropy Środ­kowo-Wschod­niej i pierw­szą ko­bietą, która ob­jęła tę pre­sti­żową funk­cję. Eu­ro­pej­ska Or­ga­ni­za­cja Ba­dań Ją­dro­wych CERN jest jed­nym z naj­więk­szych i naj­bar­dziej li­czą­cych się la­bo­ra­to­riów na­uko­wych na świe­cie. Zaj­muje się ba­da­niem naj­mniej­szych ele­men­tów ma­te­rii — czą­stek ele­men­tar­nych. Wy­ko­rzy­stuje w eks­pe­ry­men­tach naj­no­wo­cze­śniej­sze ak­ce­le­ra­tory i de­tek­tory, mię­dzy in­nymi naj­no­wo­cze­śniej­szy i naj­więk­szy z ak­ce­le­ra­to­rów, Wielki Zder­zacz Ha­dro­nów (LHC). Ośro­dek ba­daw­czy CERN ist­nieje od 1954 roku.

Dziś na­leży do niego 20 państw eu­ro­pej­skich. Pol­ska uzy­skała człon­ko­stwo w 1991 roku. Była to pierw­sza za­chod­nia or­ga­ni­za­cja mię­dzy­na­ro­dowa, która po zmia­nach po­li­tycz­nych w Eu­ro­pie przy­jęła Pol­skę do grona swych człon­ków. Wśród 8 ty­sięcy za­trud­nio­nych tam na­ukow­ców, tech­ni­ków, in­ży­nie­rów i pra­cow­ni­ków ad­mi­ni­stra­cji jest po­nad 230 Po­la­ków. Or­ga­nem nad­zo­ru­ją­cym pracę CERN jest Rada – od­po­wied­nik par­la­mentu w pań­stwie lub rady nad­zor­czej w fir­mie. To Rada za­twier­dza bu­dżet i duże pro­jekty na­ukowe re­ali­zo­wane w CERN. Każdy z 20 kra­jów, które na­leżą do CERN, ma w Ra­dzie dwóch ofi­cjal­nych de­le­ga­tów, z któ­rych je­den re­pre­zen­tuje ad­mi­ni­stra­cję swo­jego rządu, a drugi — in­te­resy na­ukowe swo­jego kraju (oprócz prof. Za­lew­skiej za­sia­dał w niej także prof. Mi­chał Wa­li­gór­ski). Każdy kraj człon­kow­ski ma je­den głos w Ra­dzie, a pod­ję­cie de­cy­zji wy­maga więk­szo­ści głosów.

Prze­wod­ni­czący Rady CERN — a taką funk­cję peł­nić bę­dzie prof. Za­lew­ska — de­cy­duje o ob­ra­dach Rady i re­pre­zen­tuje or­ga­ni­za­cję. Rada CERN wy­biera prze­wod­ni­czą­cego na rok, ale po tym cza­sie może go wy­brać po­now­nie, jed­nak nie wię­cej niż 2 razy z rzędu.

Powiązane materiały: