Publikacja czy patent?

Na każ­dym kroku sły­szymy, że ciężka praca pol­skich na­ukow­ców rzadko prze­kłada się na suk­ces ryn­kowy. Jed­nym z po­wo­dów ta­kiego stanu rze­czy jest emo­cjo­nalne zwią­za­nie na­ukow­ców z ba­da­niami i chęć po­chwa­le­nia się swoim od­kry­ciem.

Pierwsze: Nie publikuj

Ko­rzy­ści pły­nące z pu­bli­ka­cji to punkty, na któ­rych tak bar­dzo za­leży na­ukow­com i uczel­niom. Przed­wcze­snemu pu­bli­ko­wa­niu sprzyja rów­nież roz­po­rzą­dze­nie Mi­ni­stra Na­uki i Szkol­nic­twa Wyż­szego, re­gu­lu­jące kry­te­ria i tryb przy­zna­wa­nia oraz roz­li­cza­nia środ­ków fi­nan­so­wych na dzia­łal­ność sta­tu­tową, okre­śla­jące m.in. za­sady przy­zna­wa­nia punk­tów za pu­bli­ka­cje na­ukowe. Za pu­bli­ka­cję można otrzy­mać od kilku do kil­ku­dzie­się­ciu punk­tów. To cał­kiem sporo w po­rów­na­niu do 50 punk­tów za pa­tent udzie­lony przez Urząd Pa­ten­towy RP na wy­na­la­zek, który zo­stał za­sto­so­wany. Pu­bli­ka­cja to także do­sko­nały spo­sób na pre­zen­ta­cję szcze­gó­łów tech­no­lo­gicz­nych i kon­struk­cyj­nych. Po­kusa pu­bli­ko­wa­nia jest więc ogromna.

Drugie: Chińczycy już to robią.

Ist­nieją przy­padki, w któ­rych na­uko­wiec po nie­dłu­gim cza­sie od pu­bli­ka­cji stwier­dza, że pro­dukt oparty na jego po­my­śle wpro­wa­dziła na ry­nek firma z USA, Nie­miec czy Chin. Na do­cho­dze­nie swo­ich praw jest już za późno, po­nie­waż ujaw­nie­nie szcze­gó­łów tech­no­lo­gicz­nych lub kon­struk­cyj­nych unie­moż­li­wia uzy­ska­nie pa­tentu na wy­na­la­zek. Mimo wszystko można pu­bli­ko­wać in­for­ma­cję o swoim od­kry­ciu, ale bar­dzo roz­waż­nie. Tym bar­dziej, że na pod­sta­wie cy­to­wa­nia oce­nia się war­tość pracy na­ukowca i jego in­sty­tu­cji. Czy za­tem można cie­szyć się pu­bli­ka­cją a po­tem do­stać pa­tent? Zde­cy­do­wa­nie tak! Trzeba tylko uwa­żać, by nie zdra­dzić istot­nych in­for­ma­cji ani wy­ni­ków ba­dań do­ty­czą­cych no­wych tech­no­lo­gii. W ta­kich przy­pad­kach cza­so­pi­sma na­ukowe mu­szą się za­do­wo­lić ogól­ni­kami i sa­mym opi­sem zja­wi­ska. Jed­nak nie tylko po­przez bran­żowe cza­so­pi­sma mogą być ujaw­nione szcze­góły tech­no­lo­giczne. In­for­ma­cje wy­cie­kają rów­nież w ma­te­ria­łach kon­fe­ren­cyj­nych a na­wet w pod­ręcz­ni­kach. 

Trzecie: Zagwarantuj wyłączność

Je­śli ujaw­nimy zbyt wiele in­for­ma­cji, wów­czas każdy bę­dzie mógł ko­rzy­stać z na­szego po­my­słu bez żad­nych ogra­ni­czeń, a twórca nie bę­dzie upraw­niony do czer­pana z tego ty­tułu ko­rzy­ści. Warto więc za­dbać o zgło­sze­nie pa­ten­towe. Pa­tent to też pew­nego ro­dzaju pu­bli­ka­cja, to szcze­gó­łowy opis tech­no­lo­gii. W za­mian za ujaw­nie­nie w zgło­sze­niu pa­ten­to­wym szcze­gó­łów wy­na­lazku, wła­ści­ciel do­staje prawo do wy­łącz­no­ści roz­po­rzą­dza­nia nim. Dzięki temu wy­niki prac można sprze­dać, li­cen­cjo­no­wać lub otwo­rzyć wła­sną firmę, wy­twa­rza­jącą pro­dukt w opar­ciu o wy­na­la­zek opi­sany w do­ku­men­ta­cji pa­ten­to­wej. Wy­niki pro­wa­dzo­nych ba­dań mogą do­pro­wa­dzić do uru­cho­mie­nia no­wego pro­cesu tech­no­lo­gicz­nego, pro­duk­cji in­no­wa­cyj­nego wy­robu albo po­wo­ła­nia no­wego pod­miotu go­spo­dar­czego.

Czwarte: Sprawdź czy zarobisz

Nie wszyst­kie od­kry­cia mają jed­nak szanse na suk­ces ryn­kowy. Aby się o tym prze­ko­nać warto prze­pro­wa­dzić Ryn­kową Ana­lizę Tech­no­lo­gii (RAT)[1], która okre­śli sta­tus praw wła­sno­ści prze­my­sło­wej, spo­sób ich ochrony i wy­ko­rzy­sta­nia pod ką­tem biz­ne­so­wym. Je­śli na­to­miast nad nową tech­no­lo­gią pra­cuje kilka osób, wów­czas prawa do no­wego roz­wią­za­nia mogą być po­dzie­lone mię­dzy człon­ków ca­łej grupy ba­daw­czej. Szansą dla ze­spo­łów ba­daw­czych jest udział w róż­nego ro­dzaju kon­kur­sach, or­ga­ni­zo­wa­nych na te­re­nie ca­łego kraju. Przy­kła­dem ta­kiego wy­da­rze­nia w Wiel­ko­pol­sce jest „Fun­dusz Gran­tów Ba­daw­czych”. We wrze­śniu zo­staną ogło­szone szcze­góły kon­kursu, a w li­sto­pa­dzie Fun­dusz Za­awan­so­wa­nych Tech­no­lo­gii INVESTIN do­kona wy­boru dwóch naj­bar­dziej in­te­re­su­ją­cych i obie­cu­ją­cych pro­jek­tów, tj. przy­zna granty w wy­so­ko­ści 1500$ dla pierw­szego miej­sca i 1000$ dla dru­giego miej­sca. Mło­dzi na­ukowcy otrzy­many grant będą mo­gli wy­dat­ko­wać i roz­li­czać do końca roku aka­de­mic­kiego, to jest do czerwca 2012. Może być on rów­nież prze­zna­czony na prace ba­daw­cze zwią­zane z da­nym wy­na­laz­kiem, eks­per­tyzy, ba­da­nie po­ziomu wy­na­laz­czego lub za­kup sprzętu.

Piąte: Warto szukać innowacji

W wo­je­wódz­twie wiel­ko­pol­skim, w okre­sie mię­dzy ro­kiem 2000 a 2009, zo­stało zgło­szo­nych pra­wie 30% wię­cej wy­na­laz­ków niż wy­nosi śred­nia kra­jowa. Liczba uzy­ska­nych pa­ten­tów po­zo­staje na­to­miast na po­zio­mie zbli­żo­nym do śred­niej. Szcze­gó­łowe dane przed­sta­wia ta­bela 1. Wiel­ko­pol­ska po­siada za­tem nie­wąt­pliwe ogromny po­ten­cjał zwią­zany z ge­ne­ro­wa­niem in­no­wa­cyj­nych roz­wią­zań, który warto roz­wi­jać i im­ple­men­to­wać do prze­my­słu.

Ta­bela 1. Ilość zgło­szo­nych wy­na­laz­ków i udzie­lo­nych pa­ten­tów w Urzę­dzie Pa­ten­to­wym RP

Źró­dło: dane Urzędu Pa­ten­to­wego Rzecz­po­spo­li­tej Pol­skiej.

W po­goni za pa­ten­tem warto więc pa­mię­tać nie tylko o za­gro­że­niach ja­kie nie­sie za sobą cho­ciażby pu­bli­ka­cja, która może unie­moż­li­wić zdo­by­cie upra­gnio­nego pa­tentu, lecz także o moż­li­wo­ściach i szan­sach, ja­kimi bez wąt­pie­nia są lo­kalne kon­kursy dla grup ba­daw­czych.

We wrze­śniu zo­staną ogło­szone szcze­góły kon­kursu, a w li­sto­pa­dzie Fun­dusz Za­awan­so­wa­nych Tech­no­lo­gii INVESTIN do­kona wy­boru dwóch naj­bar­dziej in­te­re­su­ją­cych i obie­cu­ją­cych pro­jek­tów, tj. przy­zna granty w wy­so­ko­ści 1500$ dla pierw­szego miej­sca i 1000$ dla dru­giego miej­sca. Mło­dzi na­ukowcy otrzy­many grant będą mo­gli wy­dat­ko­wać i roz­li­czać do końca roku aka­de­mic­kiego, to jest do czerwca 2012.

Pa­weł Przy­by­szew­ski  — Eks­pert ds. Na­rzę­dzi Ko­mer­cja­li­za­cji

Powiązane materiały:

• Korbka pracuje!
• Konina w wieprzowinie? Jak szybko to zbadać?
• Ten samochód sam jedzie
• Holograficzny wzrok
• Ocalić od zapomnienia