Już wkrótce Poznań stanie się jednym z wiodących ośrodków naukowych zajmujących się naukami ścisłymi, przyrodniczymi i technicznymi. Kosztem 63 mln euro, do 2013 roku powstanie tu Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii. O szczegółach opowiada dr Tomasz Pędziński, Koordynator ds. infrastruktury badawczej projektu (Wydział Chemii UAM).
B+R: Czy WCZT jest odpowiedzią na zapotrzebowanie zgłaszane przez gospodarkę?
Przedsięwzięcie polegające na budowie i wyposażeniu Wielkopolskiego Centrum Zaawansowanych Technologii w Poznaniu realizowane jest na podstawie umowy
zawartej 15 września 2009 roku (aneks 25.02.2011 r.) w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka i współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. WCZT jest projektem inwestycyjnym środowiska naukowego miasta Poznania. Idea jego utworzenia wpisuje się doskonale w strategię innowacyjnego rozwoju gospodarczego Wielkopolski. Właśnie w diagnozie Regionalnej Strategii Innowacji dla Wielkopolski opracowanej z inicjatywy Poznańskiego Parku Naukowo–Technologicznego Fundacji UAM, wykazano ponadprzeciętny potencjał badawczo–rozwojowy ośrodka poznańskiego. Jako multidyscyplinarne centrum badawcze o charakterze europejskim, jego działalność wywierać będzie istotny wpływ na otoczenie gospodarcze w naszym kraju, stanowiąc istotny element w budowaniu gospodarki opartej na wiedzy.
Koncepcja stworzenia multidyscyplinarnego ośrodka WCZT Poznań – Materiały i Biomateriały osadzona w realiach regionu jest ogromną szansą wyzwolenia jego potencjału dla dobra miasta, regionu i kraju. Nowa infrastruktura projektu spełnia najważniejsze wyznaczniki gospodarki opartej na wiedzy oraz jest ukierunkowana jest na obowiązujące w Polsce priorytety badawcze. Nowa infrastruktura B+R została tak zaprojektowana, aby także odpowiadała najważniejszym programom skierowanym na finansowanie badań w zakresie: bio, info, techno, wskazanym jako przyszłe kierunki rozwoju polskiej nauki i techniki.
B+R: Kto wchodzi w skład Konsorcjum WCZT, które tworzy ośrodek?
Konsorcjum tworzą: Uniwersytet im. A. Mickiewicza (koordynator), Uniwersytet Przyrodniczy, Politechnika Poznańska, Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Ekonomiczny, Instytut Chemii Bioorganicznej PAN, Instytut Fizyki Molekularnej PAN, Instytut Genetyki Roślin PAN, Instytut Genetyki Człowieka PAN, Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich oraz Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM jest dobrą ilustracją zdolności do współpracy w ramach branżowego środowiska naukowego. W sytuacji wymuszonego zwrotu środowiska naukowego (poprzez działania polityczne oraz finansowe na różnych szczeblach – regionu, kraju i UE) w kierunku gospodarki (zarówno regionalnej jak i globalnej) powstaje na poziomie regionów konieczność koncentracji sił i środków na wiodących dyscyplinach istotnych dla innowacyjnego wzrostu gospodarczego.
B+R: Co złoży się na Centrum?
WCZT — Materiały i Biomateriały zlokalizowane będzie w Poznaniu na Kampusie UAM na Morasku. Inwestycja przewiduje budowę i wyposażenie czterech budynków: Centrum Technologii Biomedycznej (A) wraz ze Zwierzętarnią (A2), Centrum Biotechnologii Przemysłowej (A) wraz ze Szklarnią (A1), Centrum Technologii Chemicznych oraz Nanotechnologii (B) i Centrum Badań Materiałowych wraz z Regionalnym Laboratorium Aparatury Unikatowej ©. Laboratorium to będzie dysponowało wysoko wyspecjalizowaną aparaturą do dyspozycji środowiska naukowego oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Centra te będą połączone z Zapleczem Naukowo-Technicznym (D) zapewniającym sprawną logistykę, w skład którego wejdzie również Centrum Transferu Technologii. Specjalistyczne laboratoria WCZT wykorzystywane będą do syntez odpowiednich materiałów, opracowania nanotechnologii i biotechnologii, a także do badań inter- i multidyscyplinarnych z takich dziedzin nauki jak: biofizyka i biochemia, fizyka medyczna, inżynieria materiałowa. Istotne jest, aby na tym terenie zapewnić najnowszą infrastrukturę dla potrzeb badań multidyscyplinarnych, która może być w pełni wykorzystywana właśnie przez specjalistów z różnych dziedzin nauki.
B+R: Czy powstanie centrum ułatwi komercjalizacje badan?
Misją tak skonstruowanego multidyscyplinarnego centrum jest realizacja dużych projektów naukowo-badawczych i badawczo–rozwojowych zarówno we współpracy w ramach platform technologicznych i programów ramowych UE, jak i przede wszystkim realizacja programów strategicznych koordynowanych i zarządzanych przez powołane Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR). Przewiduje się, że w Centrum znajdzie pracę ponad dwustu pracowników badawczych zatrudnionych na etatach kontraktowych, a pochodzących z grona najzdolniejszych absolwentów studiów doktoranckich i pracowników naukowych, przede wszystkim poznańskich uczelni i instytutów naukowych, a także specjalistów z innych krajów europejskich. WCZT stwarza więc ogromną szansę w szczególności dla młodej i średniej generacji polskich naukowców, którzy znajdą warunki pracy w Poznaniu umożliwiające osiągnięcia w skali światowej. WCZT będzie współpracować z ośrodkami badawczo–rozwojowymi polskich i europejskich koncernów, ale kluczową rolę w transferze i komercjalizacji technologii powinien spełniać zlokalizowany w jego pobliżu Poznański Park Naukowo–Technologiczny Fundacji UAM wraz z zespołem Inkubatorów dla innowacyjnych firm typu spin-off — koniecznego ogniwa dla efektywnego transferu technologii nowych materiałów do praktyki, w szczególności do parków technologiczno–przemysłowych oraz dla przemysłu typu high–tech.
B+R: Co będzie specjalnością, wiodącym kierunkiem badan?
WCZT będzie się koncentrować na syntezie i technologii nowych materiałów i biomateriałów i ich zastosowaniu dla dobra człowieka korzystając z wyników badawczych z obszaru chemii, fizyki, biologii, medycyny nanotechnologii i biotechnologii. Głównym celem WCZT jest stworzenie w Poznaniu multidyscyplinarnego ośrodka grupującego najlepszych specjalistów z nauk ścisłych, przyrodniczych i technicznych, skoncentrowanego na nowych materiałach i biomateriałach o wielostronnych zastosowaniach. Integracja całego środowiska pozwoli na stworzenie ośrodka badawczo– technologicznego o wysokiej randze międzynarodowej z perspektywą utworzenia w Poznaniu Międzynarodowego Instytutu Technologicznego. Istotą multidyscyplinarnych działań tego ośrodka będzie opracowanie oryginalnych syntez chemikaliów, biochemikaliów i agrochemikaliów (tzw. fine chemicals), a także nowej generacji bio- i nano- materiałów oraz ich prekursorów, a następnie opracowanie zaawansowanych technologii i biotechnologii ich wytwarzania z przeznaczeniem m.in. dla optoelektroniki, medycyny, rolnictwa oraz wielu innych dziedzin przemysłu i techniki. Celem tych badań jest również stworzenie podstaw technologicznych dla szeregu zastosowań chemii bioorganicznej, biologii molekularnej i biotechnologii w szeroko pojętej ochronie zdrowia (tj. molekularnej i komórkowej terapii i diagnostyce medycznej), a także dla zastosowań agrotechnicznych i w przemyśle spożywczym (testy DNA w uprawie roślin i hodowli zwierząt, dodatki do żywności i pasz, biodegradowalne opakowania, itp.).
B+R: Jak na działalności WCZT skorzystają uczelnie zaangażowane w projekt?
Pomimo iż jedynym beneficjentem projektu jest Uniwersytet Adama Mickiewicza (przeznaczając również grunty pod inwestycję), co jednoznacznie rzutuje na obecną strukturę własności, to multidyscyplinarny charakter projektu, bazujący na potencjale naukowym regionu i skupieniu najwybitniejszych przedstawicieli środowiska naukowego z regionu w jednej instytucji, sugeruje formalne wyodrębnienie WCZT ze struktury Uniwersytetu. Przekształcenie Konsorcjum WCZT w niezależny podmiot zapewniłoby m. in.: przejrzyste zasady nadzoru i zarządzania, przejrzystą strukturę właścicielską z możliwością udziału wspólników z grona podmiotów publicznych, zapewniając równocześnie możliwość uzyskania statusu jednostki naukowej (z możliwością kategoryzacji). Międzynarodowy charakter badawczy Konsorcjum WCZT doprowadzić powinien docelowo do powstania multidyscyplinarnego, międzynarodowego instytutu naukowo-technologicznego.
Utworzenie niezależnego podmiotu na bazie nowej infrastruktury, wyposażonego
w unikatową aparaturę badawczą oraz zaplecza kadrowego o wysokich kwalifikacjach wydaje się być konieczne w celu realizacji założonych celów. Rozszerzy to również możliwości umacniania pozycji nowego ośrodka, który będzie mógł z powodzeniem konkurować na szczeblu międzynarodowym. Podkreślić należy, iż WCZT jest konsorcjum otwartym na udział innych uczelni i instytutów naukowych i badawczo–rozwojowych z zakresu nauk ścisłych, przyrodniczych i technicznych, reprezentujących wysoki poziom badań w obszarze syntez i technologii materiałów i biomateriałów, których zastosowanie będzie podstawą realizacji wyzwań zdefiniowanych dla nauki w Programie Operacyjnym „Innowacyjna Gospodarka”. Jesteśmy przekonani, że tak zaprojektowana „nauka przyszłości” ma wreszcie ogromne szanse realizować swoją misję na światowym poziomie w oparciu o najnowsze technologie z dziedzin kluczowych dla wspierania zrównoważonego rozwoju regionu i kraju.
Kontakt:
Prof. dr hab. Bogdan Marciniec
Przewodniczący Komitetu Koordynacyjnego WCZT
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Centrum Zaawansowanych Technologii
ul. Grunwaldzka 6, 60–780 Poznań
tel.: (+48) 61 829 1366,
(+48) 61 829 1494
(+48) 61 829 1409
fax: (+48) 61 829 1508
Bogdan.Marciniec@amu.edu.pl
office@wcat.poznan.pl